نقش تسهیل کننده هوش مصنوعی در آموزش و فرصت‌ های شغلی برای نسل جوان افغانستان

عبدالبصیر عمر شاه خیل
محقق دکتورای اقتصاد و تجارت بین الملل



مقدمه
یکی از اساسی‌ترین حقوق بشر، دسترسی به آموزش است. استفاده از تکنالوژی، به ویژه هوش مصنوعی (Artificial Intelligence )، راه ‌های عملی را  برای حمایت از آموزش و فرصت های کار آفرینی بیشتر به نسل جوان افغانستان بخصوص آن عده جوانانی که در اطراف و دور تر از مراکز آموزشی رسمی زندگی میکنند فراهم میاورد. از آنجایی که در افغانستان  سیستم آموزشی با معیار های جهانی پیشرفته و کفایت کننده هنوز موجود نیست و همچنان زیر ساخت های تکنالوژی پیشرفته به اندازه کافی نمیباشد، هوش مصنوعی فرصت‌های بی‌سابقه ‌ای را در زمینه آموزش و کار ارائه می‌دهد.  در این نوشته کوتاه به بررسی هوش مصنوعی و نقش بالقوه آن در تعیین فرصت ‌های آینده آموزش، کار و تجارت پایدار می پردازیم.
موضوع هوش مصنوعی (AI) که از اوایل دهه (1950) توجه  را به خود جلب کرد، تأثیر جهانی پیدا کرد. این موضوع در سال ‌های اخیر به میزان بی‌سابقه ‌ای پیشرفت کرده است و اکنون در دستور کار محافل اروپایی و بین‌المللی و همچنین جامعه علمی قرار دارد. این موضوع به عنوان یک موضوع استراتژیک با تأثیرات کوتاه‌ مدت، میان ‌مدت و بلند مدت قابل توجه دیده می‌شود. هوش مصنوعی در آموزش و پرورش در سال ‌های اخیر به عنوان راهی برای افزایش یادگیری فردی و سازگاری با خواسته‌ های بازار کار و واقعیت جدید، محبوبیت پیدا کرده است. (APOLZAN & Jeana, 2024)
هوش مصنوعی (AI) در حال متحول کردن چشم‌ انداز جهانی آموزش و اشتغال است. هوش مصنوعی (AI)  یکی از مهمترین پیشرفت ‌های تکنالوژی قرن بیست و یکم است که تأثیر گسترده ‌ای بر بخش‌های مختلف، از جمله آموزش و کار داشته است. هوش مصنوعی به ابزاری حیاتی برای بهبود بهره ‌وری، کاهش هزینه ‌ها و تجزیه و تحلیل دقیق داده‌ ها در هر زمینه‌ ای، به ویژه آموزش و تجارت، تبدیل شده است. با این حال، این تکنالوژی جدید مزایا و معایبی دارد که باید به طور جامع بررسی شوند. پیشرفت ‌های سریع در ابزارهای هوش مصنوعی منجر به تغییرات قابل توجهی در نحوه عملکرد مؤسسات آموزشی و تجارتی شده است. هوش مصنوعی فرصت بالقوه تسهیل یادگیری، بهبود کارایی، بهینه ‌سازی منابع و کاهش اثرات ‌محیط زیستی را دارد و به پایداری بلند مدت کمک می‌کند.
در دوره ‌ای از پیشرفت سریع تکنالوژی، هوش مصنوعی (AI) تقریباً در تمام جنبه ‌های زندگی معاصر نفوذ کرده، صنایع را متحول کرده و معیار های اجتماعی را از نو تعریف کرده است. تکنالوژی ‌های هوش مصنوعی قوی و آرمانی برای ارتقای اهداف آموزشی هستند. (Kumar & Baidya, 2024)
استفاده از هوش مصنوعی با مزایا و خطرات زیادی همراه است. می‌توان آن را به زینه ای برای بالا رفتن یا دری برای سقوط تبدیل کرد. در هر موقعیتی که پیش می‌آید، نحوه‌ ی درک ما از آن موقعیت و همچنین نحوه‌ی رفتار و عملکرد ما در قبال آن پدیده، تأثیر زیادی بر ماهیت و کیفیت نتیجه خواهد داشت. (Zahedi, 2024)
از جمله ابزارهای آموزشی هوش مصنوعی مورد استفاده در کار و آموزش در افغانستان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1.  پلتفارم ‌هایی برای یادگیری شخصی‌سازی‌شده.
2.  سیستم‌های آموزشی هوشمند.
3.  اپلیکیشن‌های آموزش زبان.
4.  آزمایشگاه‌ های مجازی.
5. خدمات شغلی.
افغانستان دهه ‌ها جنگ، سرمایه‌گذاری ناکافی در آموزش و بیکاری بالای جوانان را تجربه کرده است. با این حال، ابزارهای دیجیتال و سیستم ‌های هوش مصنوعی در حال جلب توجه در بین دانشجویان، فریلنسرها (آزاد پیشه ها) و کارآفرینان افغانستان هستند.
از جمله مهمترین مزایا و معایب هوش مصنوعی در کار و آموزش، می‌توانیم موارد زیر را ذکر کنیم:
الف- مزایا
1.  هوش مصنوعی آموزش را شخصی‌سازی می‌کند.
2.  هوش مصنوعی آموزش ۲۴ ساعته ارائه می‌دهد.
3.  هوش مصنوعی محتوای آموزشی هوشمند ارائه می‌دهد.
4.  هوش مصنوعی وظایف را برای معلمان و مدیران خودکار می‌کند.
5.  هوش مصنوعی دسترسی و عدالت در آموزش را بهبود می‌بخشد.
6.  هوش مصنوعی به از بین بردن شکاف‌های مهارتی در آموزش کمک می‌کند.
7.  هوش مصنوعی بازخورد مبتنی بر داده را برای دانش‌آموزان ارائه می‌دهد.
8.  هوش مصنوعی دارای سیستم ‌های یادگیری امن برای حفظ حریم خصوصی داده ‌ها است.
9.  مشارکت فارغ التحصیلان.
10.  یادگیری زبان.
11.  تشخیص سرقت ادبی.
12.  ویژگی‌های قابل دسترسی.
13.  تحقیق در آموزش و پرورش.
14.  کمک معلم.
ادامه در شماره بعدی