معرفی وزارت

تاریخچۀ وزارت

درعصر سلطنت احمد شاه بابا به امور مالی اهمیت بیشتری قایل شدند. و برای اولین بار در سال ۱۱۴۰ شمسی درکنار سایر تشکیلات دولت شعبه بنام همایون اعلی ( وزارت مالیه امروزی ) تاسیس شد و متصدی این امور سردار عبدالله خان پوپلزی که بنام دیوان بیګی یاد می شد مقرر گردیده و لقب دیوان بیگی با ګذشت زمان به مستوفی المالک تبدیل شد و صلاحیت وی به اندازه صلاحیت وزیر مالیه امروزی بود. مستوفی المالک با قدرت امریه خود سایر امورمالی حسابی ولایات را وحدت وانسجام داده مراقبت و نظارت عمومی را به دوش داشت.  

مسایل مالی و اداری همانند سایر موارد دیگر با وضع سیاسی و اجتماعی بستگی دارد. در سال ۱۲۹۸هـ ش پس از حصول استقلال افغانستان، دوران حیات نوین افغانستانن آغاز گشت و درهمین زمان تشکیلات سیاسی، سیستم حکومتی، نظام اداری و سیاست خارجی اساس گذاشته شد. اصلاحات در عرصه بهبود وضع مالی و اقتصادی، عرفانی و مدنی آغاز شد. در این سال ها تشکیلات دفاعی  و امنی، تعمیم معارف و امور صحی، مخابرات و مواصلات، اصلاح  زراعت  و آبیاری و تاسیس فابریکات، استخراج معادن، توسعه تجارت، ایجاد بتمگ های مرکزی  و سایر بانک ها، تصدی های دولتی و خصوصی آغاز یافت.

قبل از دوران استقلال منابع مالی دولت را قسما "مالیات مستقیم" زمین، آسیاب، پایکوب، جواز اصناف، مالیه دودی، سرانه، جزیه مذهبی، مالیه چهل و یک  و ذکات اموال، مواشی، صکوک و امثال آن و مالیات غیر مستقیم را مالیات گمرکی به نام وجوهات تشکیل می داد. بر علاوه اشکال دیگر آن عبارت از بیگار، خدمات جسمی، غنیمت، خراج و مصادره و امثال آن بود.

در مالیات غیر مستقیم علاوه بر مالیه گمرکی، مالیات حق الانحصار، مالیه بر فروشات بعضی از مواد استهلاکی، مالیه بر اسعار و امثال آن نیز وضع گردید. مالیه گمرکی به نام  وجوهات  تحصیل می شد و گمرک به نام چبوتره یاد می شد. تحصیل این مالیه به صورت نقد  و جنس صورت می گرفت.

قبل از ۱۲۸۹ حسابات دولت شکل بسیط داشت  و عبارت از دفاتر روزنامچه  و اوارچه بود که به رقوم و سیاق ترتیب می شد. نظام بودجه در آن وقت وجود نداشت.  در سال ۱۲۹۹ اصول دفتری ایجاد شد. اصول دفتر صورت مضاعف کامل نداشت و مطابق شرایط  و نیاز آن زمان بود. تا سال ۱۳۰۳ بر اساس این اصول حسابات سال تمام با اسناد آن در پایتخت تمرکز می یافت. در سال ۱۳۰۳ اصول شهریه جانشین اصول دفتری شد. بر مبنای آن ترتیب اسناد و حسابات به شکل ماهوار شد.  در سال ۱۳۱۵ به مشوره ژینومانچولی ایتالیوی، تحولات در سیستم محاسبه دولت وارد آمد. ترتیب اسناد به شعب اجرائیه و کنترول ومحاسبه آن به دوایر محاسبه محول شد.

پس از حصول استقلال تشکیلات اداری کشور تعدیل گردید. در آغاز برای پیشبرد امور نهاد هایی به نام نظارت  و وزارت تاسیس گردید. یکی از این نهاد ها وزارت مالیه بود. نمایندگی های آن در مرکز و ولایات تشکیل گردید. نمایندگی های مالی در ولایات، نایب الحکومه  و مستوفیت ها بود. در محلات ماموریت مالیه تعیین گردید.

از سال ۱۲۹۸ شمسی بدین سو درتشکیلات اداری دولت های افغانستان یعنی یکصد سال قبل از امروز جایگاه خود را تحت عنوان وزارت مالیه داشته و ذوات محترم ذیل  در ادوار مختلف به حیث وزیر مالیه، پالیسی ساز، مراقبت، نظارت و استقامت دهی  کلیه مسایل مربوط به امور مالی دولت را به عهده گرفته اند.

 در بارۀ وزارت مالیه

وزارت ماليه وظیفۀ ترتیب و تطبيق بودجه، جمع آوری ماليه، تنظيم و کنترول مصارف  و تاديات دولت  و تنظيم امور گمرکی را به عهده دارد. ضرور است تا هر دولت از دخل و خرج خود با خبر باشد تا با معلومات دقيق امکانات مالی دست داشته خود را تنظيم  و آنرا بطور مؤثر تخصيص دهد. مهمترين شرط موفقيت يک دولت، جلوگيری از کسر بودجه است.  برای جلوگيری از کسر بودجه بايد تناسب عوايد و مصارف  در نظر گرفته شود و در تنظيم امور انها تدابير جدی اتخاذ و اقدامات لازم صورت گيرد تا از يکسو جمع آوری عوايد افزايش يابد و از سوی ديگر از مصارف بيجا جلوگيری گردد. چنانکه مي دانيد بخش زياد بودجه ما از طريق کمک های بين المللی تمويل مي شود، وزارت ماليه توانسته است روز تا روز نفوذ خود را بر انسجام و تنظيم کمک های بين المللی برای افغانستان افزايش دهد و حد اکثر تلاش گردد تا جذب کمک های بين المللی از مجاری دولتی انجام گردد.

وزارت ماليه طی سال هاى گذشته تلاش نموده تا فعاليت ها واجراات امور مالی خود را طبق اصول  و موازين بين المللی عيارسازد  که برای تحقق اين هدف، ايجاد نيروی بشری، طرح و تطبيق پاليسی ها و اصلاحات لازم را عملی کرده است. برای ارتقای ظرفيت کارمندان وزارت  و رفع مشکلات آنها تدابير لازم را اتخاذ و اجرا نمود. هدف وزارت ماليه اينست تا امور مالی کشور مبتنی بر اصول و موازين علمی اقتصادی تنظيم شود، افغانستان از ثبات، مصؤنيت و خود کفائی مالی برخوردار گردد و به اين ترتيب از بيت المال با حساب دهی  و شفافيت کامل جهت رفع نيازمندی های مردم استفاده صورت گيرد.

در نهايت، وزارت ماليه قادر به اين خواهد بود تا حضور قوی خود را در تمام ساحات مالی داخلی اعمال نموده  و اعتبار خود را طوری ازدياد بخشد که در داخل کشور اقتصاد متکی بر بازار آزاد و فعاليت های تشبثاتی را مورد حمايت قرار داده و در عرصه بين المللی، تمويل کنندگان و سرمايه گذاران خارجی را به اين مسئله مطمئن خواهد ساخت که افغانستان دارای اداره سالم اقتصادی بوده که  در همه موارد فعاليت های وزارت ماليه ممد واقع می شود.

دیدگاه:

ایجاد افغانستان با ثبات با اقتصاد مطمئن و خود کفاء، داراي حکومتي که قوانین مالي درآن حاکم و یک وزارت حسابده که پاسخگوي نیازمندی های مردم باشد.

ماموریت:

اجراي اصلاحات مالي  بر مبناي موازین علمي، در مطابقت با معیار ھاي بین المللي به منظور ایجاد اداره سالم امور مالي در کشور.

اھداف:

اھداف وزارت مالیه عبارتند از:

• بسیج سازي عواید  و ادارۀ امور مالي دولت

• تقویت مدیریت اقتصادی  و توسعه رشد اقتصادي

• ادارۀ ثروت ملي

• تقویت اداره سالم

• پیشگام بھترین اجراآت در بین سکتور عامه افغانستان

وزارت مالیه خدمات ذیل را به هموطنان تقدیم میکند:

• جمع آوری عواید، مالیاتی و غیر مالیاتی

• وزارت مالیه خدمات ذیل را به ادارات دولتی عرضه میدارد:

• ساختن بودجه ( به همه ادارات دولت)

• جریان تخصیصات ( به همه ادارات دولت)

• جریان تادیات ( به همه ادارات دولت)

• گزارش های بودجه سالانه ( به همه ادارات دولت)

• اوراق با ارزش ( به همه ادارات دولت)

• سپردن شاخصهای تفتیش شده مالی سالانه به ولسی جرگه

وزارت مالیه مکلفیت اسناد بهادار ذیل را دارد:

• پاسپورت

• جواز کار

• نمبر پلیت موترها

• تذکره

 خدمات داخلی:
یک عده خدمات داخلی در وزارت مالیه اجرا می شود که یکدیگر را پشتیبانی می کند:

•  خدمات تهیه و تدارکات

• خدمات ترانسپورت

• خدمات ترتیب بودجه و تادیات

• خدمات استخدام

• آموزش انکشافی

خدمات خالص:

سه خدمت خالص توسط وزارت مالیه اجرا می گردد:

• جریان تادیات

• جریان تخصیصات

• ترتیب بودجه/ ترتیب عواید

جریان تادیات:

برای اجرای این خدمت، وزارت مالیه متکی به ادارات دولتی دیگر است، طورمثال: خواست  فورم M16 از همه وزارت ها.

برای این خدمت فورم M16 داده می شود و در نتیجه فورم چک گرفته می شود.

مراحل: برای اجرای این خدمت اقدامات ذیل صورت می گیرد:

• دفتر پذیرش

• دفتر کنترول

• سپردن فورم M50

• دفتر چاپ کردن چک

• کنترول کردن پس از چک

• توزیع چک و ارسال کردن به بانک

•  سند چک

اجراات:

درین خدمت یک شاخص اجراء می شود که فیصدی ٪ تادیات جریان شده در دو روز کاری می باشد تا مراحل کنترول طی گردد. این خدمت از طرف AFMIS database حمایت می شود.

جریان تخصیصات:

تشریح: جریان تخصیص در سایر وزارت خانه ها،

برای اجرای این خدمت، وزارت مالیه متکی  به ادارات دیگر است که از طرف ادارات دولتی دیگر فراهم می گردد، طور مثال: آماده ساختن تخصیص بودجه برای سایر وزارت خانه ها.

برای این خدمت فورم B27 توزیع میشود و برای جریان تخصیص فورم B27 به دست می آید.

مراحل: برای اجرای این جریان مراحل ذیل در نظر گرفته خواهد شد:

• توزیع فورم B4

• درخواست برای بودجه

اوقات و ساعات کار

مطابق مادۀ سی ام قانون کار، وقت کار زمانی است که کارکن نیروی فزیکی یا فکری خود را به منظور انجام کار در اختیار اداره قرار می دهد.

وقت عادی کار، طور اوسط  در طول سال در هفته متجاوز از (۴۰) ساعت بوده نمی تواند.